نشست بحث و بررسی درباره کتاب «صلح ایرانی» دیروز ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ با حضور استاد مصطفی ملکیان و مهندس محمد درویش و به میزبانی آقای احسان طریقت، در کتابفروشی اردیبهشت (سعادت آباد تهران) برگزار شد.

در این نشست که با حضور دو نفر از نویسندگان جستارهای کتاب صلح ایرانی برگزار شد، ابتدا استاد ملکیان، فیلسوف و روشنفکر نام‌آشنا، به معرفی مختصری از این کتاب و مجموعه مقالات آن پرداختند و ضمن تشکر از جناب دکتر نعمت‌الله فاضلی که گردآورنده و سفارش‌دهنده این مقالات بودند، بر اهمیت پرداختن به مقوله صلح در شرایط امروز ایران و جهان تاکید کردند. ایشان سخنرانی خود را با تمرکز بر شرایط اخلاقی و فردی آحاد افراد جامعه برای دستیابی به صلح ارائه کردند با این تاکید که این انسان‌ها هستند که هر یک در جایگاه‌های مختلف آغازگر یا پایان‌دهنده جنگ و صلح هستند و در نهایت تصمیمات اخلاقی و فردی انسان‌هاست که تبعات بزرگ اجتماعی را با خود به همراه می‌آورد. ایشان تاکید کردند که شرایط و الزامات صلح یک مسئله است و نحوه تحقق این شرایط و الزامات صلح در ظرف زندگی آدمیان مسئله دیگری است که نباید این دو موضوع با هم خلط شود.

ایشان شرایط و الزامات دستیابی به صلح را در شروط دوازده‌گانه‌ای توضیح دادند که هر یک از این موارد در جای خود می‌تواند به مانع و یا تسهیلگر صلح بدل شوند:

استاد مصطفی ملکیان در نشست کتاب صلح ایرانی

۱- برخورداری از ضروریات حداقلی زندگی (اگر دسترسی به حداقل‌های زندگی انسانی فراهم نباشد، صلح ناممکن است زیرا انسان در موقعیت مرگ و زندگی قادر به صلح با دیگری نیست).

۲- خویشتنداری یا کفّ نفس (محدود کردن دایره مقدورات (هرآنچه که توان انجامش را دارد) و رسیدن به دایره مأذونات (آنچه به خودم اجازه انجامش را می‌دهم) به نحوی باشد که بردباری، شکیبایی و کنترل خشم را بتواند انجام دهد.)

۳- همه‌دوستی (نه فقط دوست داشتن خویشاوندان و دوستان و همکاران و هم مسلکان. )

۴- گروه‌گرایی (یعنی هر چیزی که من در آن عضویت دارم برتر از هر گروه دیگری است مانع جدی صلح است).

۵- خوداندیشی و استقلال فکری (اجازه نمی‌دهم دیگران قضاوت‌های خودشان را بر من تحمیل کنند و با شهود اخلاقی و عقل خود در مورد رفتار و کردار دیگران داوری کنیم و نه به خاطر تابعیت از دیگران).

۶- خودحق‌پنداری (کسی که خودش را مصون از خطا بپندارد امکان التزام به صلح را ندارد زیرا هر کسی که مخالف او باشد را مخالف حق و حقیقت می‌داند و با او در نزاع قرار می‌گیرد).

۷- رواداری (زندگی کن و بگذار دیگران هم زندگی کنند و سبک‌های زندگی مختلف را به رسمیت بشناس)

۸- گفتگو (از معدود تعاملات انسانی برد-برد است یعنی در گفتگو یا من امر درستی را به شما انتقال می‌دهم و یا اگر شما نادرستی صحبت من را روشن کردید، من از جهل بیرون می‌آیم و در هر دو صورت هر دو طرف برنده هستیم)

۹- عقلانیت و وجدان اخلاقی (ترازوی سنجش درستی و نادرستی گفتگوها است)

۱۰- رویکرد زنانه (جهان امروز با معیارهای مردسالارانه به پیش می‌رود که در متعالی‌ترین حالت خود ملتزم به اصل عدالت است اما اگر رویکرد زنانه رشد و گسترش یابد، به معیار اخلاقی بالاتری از عدالت می‌رسیم که همانا اصل «شفقت» است و جهان امروز برای رسیدن به صلح نیاز به فراتر رفتن از عدالت و رسیدن به شفقت دارد.

۱۱- فردگرایی حقوقی و دوری از قبیله‌گرایی (به این معنا که هر کسی مسئول اعمال و رفتار خویش است و باید پاسخگوی آن باشد به عبارت دیگر نباید سایرین را اعم از اعضای خانواده، خویشاوندان و یا اعضای آن قوم و دین و غیره به خاطر گناه یک فرد مجازات کرد)

۱۲- دوری از منیّت (تا زمانی که تاکید بر «من» باشد و «ما» و اتصال سرنوشتمان به دیگران را انکار کنیم، صلح امکان بروز و ظهور نخواهد داشت)

مهندس محمد درویش در نشست کتاب صلح ایرانی

سخنران دوم، جناب محمد درویش، فعال محیط زیست و رئیس کرسی سلامت اجتماعی یونسکو بودند که به تجارب عملی خود در گسترش صلح و آشتی و فرهنگ مدارا و گفتگو در کشور البته با محوریت مراقبت از منابع سرزمینی و طبیعت پرداختند. ایشان با بیان اینکه هر جا فراوانی منابع طبیعی وجود دارد و حال جانداران و پوشش گیاهی و طبیعی آن منطقه خوب است، مردمان آن مناطق نیز از مواهب بیشتری برخوردارند و نزاع بر سر کمبود منابع به حداقل می‌رسد.

ایشان با آوردن مثال‌هایی زنده از مناطق مختلف کشور، توضیح دادند که صلح زیسته در این کشور باید با نشان دادن مصادیق واقعی و عملی آن به جهانیان معرفی شود. فرهنگ ایران در بطن خود، ظرفیت‌های بزرگی برای رواداری و صلح و آشتی بین انسان‌ها با خود و انسان‌ها با محیط زیستشان دارد که اگر شناخته شود و از کودکی در مدارس آموزش داده شود، میزان خشونتی که خصوصا در چند سال اخیر بنابر شواهد و آمارهای رسمی چند برابر شده است، کاهش می‌یابد.

کاهش تاب‌آوری سرزمینی و از میان رفتن منابع آب و خاک و هوا، منجر به تشدید مهاجرت و از بین رفتن ظرفیت‌های زیست در کشور می‌شود و به خشونت‌ها ونزاع‌ها در شهرها دامن می‌زند.

ایشان همچنین به ظرفیت‌های حقوقی و قانونی و استناد به اسناد بالادستی در پیشبرد پروژه‌های مردمی و کمپین‌های اجتماعی حفظ محیط زیست اشاره کردند و چند مورد موفقیتی را که اخیرا اعتراضات مردمی مانع از دست‌اندازی شهرداری‌ها و سایر ارگان‌ها به فضای سبز و محیط طبیعی شهرها و جنگل‌ها و رودها شده است، نام بردند از جمله جلوگیری از ساختن ابنیه مختلف در پارک‌های شهر و مناطق حفاظت‌شده که با تشویق شرکت‌کنندگان مواجه شد.

نشست کتاب صلح ایرانی در کتابفروشی اردیبهشت

در نهایت نیز این نشست با جشن امضای کتاب و عکس با حضار و پذیرایی به اتمام رسید. از کتابفروشی اردیبهشت (سعادت آباد) و مدیر فرهیخته آن دکتر وحید شایسته و سایر همکارانشان بابت میزبانی گرم و مهرآمیزشان سپاسگزاریم.

خوشبختیم که به اطلاع برسانیم سفر «صلح ایرانی» همچنان ادامه دارد و به زودی نشست‌های مشابهی هم در سایر نقاط تهران و سایر شهرهای ایران درباره بحث و گفتگو درباره ترویج صلح و دوستی بر پایه فرهنگ مردمان ایران‌زمین با شرکت نویسندگان جستارهای این کتاب، ناقدان و سایر مردم صلح‌دوست کشور برگزار خواهد شد.