این کتاب پژوهشی است در مرز میان فلسفهی تراژدی، جامعهشناسی قدرت، و نقد زیباییشناسی؛ کاوشی در چگونگی تکوین و شکستِ «سوژه» در میدان نیروهای اجتماعی ایران معاصر، از خلال روایتهای سینمای مسعود کیمیایی. در این نگاه، سینما نه صرفاً بازتاب واقعیت اجتماعی بلکه سازندهی آن است؛ بخشی از فرایند تاریخیای که در آن قدرت، اخلاق، مردانگی، و آرمانخواهی در زبانی تراژیک بازتولید میشوند.
کیمیایی در مقام راوی، با ژانرهایی چون تراژدی، حماسه و مرثیه، چرخهای از مقاومت و شکست را به تصویر میکشد که در نهایت به بازنمایی خشونت نمادین میانجامد. قهرمانان او میخواهند از میدان سلطه بگریزند، اما کنش آنان در دل همان میدان شکل گرفته است؛ ازاینرو هر طغیان، در عمق خود، بازتولید سلطه است. «سوژهی انقلاب» در سینمای او نه قهرمان رهایی بلکه حامل تضاد میان آزادی و قدرت است: سوژهای که در پی کنشِ آزادانه، به تراژدی میرسد.
کتاب با تلفیق نظریههای فرمالیسم، فوکو، و بوردیو نشان میدهد که چگونه در جهان مدرن ایرانی، تاریخ سیاسی و فرهنگ مردسالار به گونهای ساختاری، سرنوشت سوژه را به تراژدی بدل میکنند. خشونت نمادین، بهجای آنکه در سطح فیزیکی بروز کند، در سطح معنا و بازنمایی عمل میکند: در اسطورهی پهلوان، در اخلاق رفاقت و غیرت، در زیباییشناسی فداکاری و مرگ. این نظام معنایی، با تبدیل شکست به قداست، امکان نقد خود را از بین میبرد و سوژه را در چرخهی بیپایان قربانیبودن محبوس میسازد.
از این منظر، «تراژدی سوژهی انقلاب» صرفاً روایت شکست قهرمانان کیمیایی نیست، بلکه استعارهای از تاریخ شکستِ مدرنیتهی ایرانی است: تلاشی برای رهایی که در لحظهی بروز، به اسارت بازمیگردد. اثر حاضر با نگاهی بازاندیشانه، سینمای کیمیایی را به مثابه میدان بازتولید قدرت تحلیل میکند و نشان میدهد چگونه هنر، حتی در هیئت اعتراض، میتواند تداوم سلطه باشد.
در نهایت، کتاب به پرسشی بنیادین بازمیگردد: آیا میتوان در تاریخ و فرهنگی که تراژدی را زیربنای خود کرده، هنوز از امکان رهایی و آفرینش سخن گفت؟ پاسخ نویسنده، نه در نفی تراژدی، بلکه در آگاهی از آن است — آگاهیای که میتواند از دل شکست، امکان تازهای برای سوژگی و آزادی بگشاید.
فهرست مطالب:
فصل اول: واکاوی مفهوم خشونت نمادین در سینمای کیمیایی
فصل دوم: روایت کیمیایی در چرخش میان سه ژانر نمادین (تراژدی، حماسه، مرثیهسرا)
فصل سوم: تحلیل گفتمان روانشناسی سینمای کیمیایی
فصل چهارم: تحلیل میدان قدرت و تراژدی سوژه انقلاب در سینمای کیمیایی
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.