«جلال ناخوانده» گفتگویی است با محمدحسین دانایی بر پایه یادداشتهای منتشر نشده آل احمد درباره «غرب‌زدگی» و «در خدمت و خیانت روشنفکران».
متن پشت جلد:
کتاب حاضر نه نقد تحلیلی ساختار و محتوای افکار و اندیشه‌های جلال آل‌احمد است و نه در پیِ دفاع از شخصیت و احوال و آثار او، بلکه کندوکاوی تازه، روشمند و هدفمند است در یک سندِ تاریخیِ مکتوب و البته بی‌نظیر! این سندِ تاریخی منتشر نشده که با زبان گفتاری نوشته شده، چیزی نیست جز «یادداشتهای روزانه جلال آل‌احمد».
در کتابی که در دست دارید و به طور خاص از آن بخش از یادداشتهای جلال استفاده شده است که سیر شکل‌گیری دو اثر معروف آل‌احمد، یعنی «غرب‌زدگی» و در «خدمت و خیانت روشنفکران» را نشان می‌دهد.
نگارنده برای کاوش در یادداشتهای جلال، رویکرد خاطره‌خوانی تحلیلی را با هدف تاریخ‌نگاری فکری (Intellectual Historiography) به‌کارگرفته است. او در فرآیند کار از همراهی محمدحسین دانایی خواهرزادۀ جلال برخوردار بوده است. دانایی از نزدیک در جریان امور مربوط به زندگی دایی خود قرار داشته و در فرآیند اجرایی تدوین کتاب‌های «غرب‌زدگی»، «در خدمت و خیانت روشنفکران» نیز نقش داشته است و اکنون نیز اصل یادداشتهای مذکور را در اختیار دارد.
یادداشت ناشر:
این کتاب که به همت دکتر غلامرضا خاکی و آقای محمدحسین دانایی، خواهرزادهٔ آل‌احمد، نگاشته و تدوین شده، برگی است از دفتر تاریخ معاصر ایران؛ تاریخی پر از فراز و فرود و ظهور و افول چهرهها و جریان‌هایی که هر یک به زعم خود کوشیدند موقعیت اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ایران را در برهه‌ای حساس از تاریخ این مرز و بوم توصیف کنند و هر کدام راهی را پیش روی سیر تمدن ایران‌زمین بگشایند. آل‌احمد نیز بی‌شک یکی از تأثیرگذارترین چهرهها در تاریخ معاصر ماست که سعی داشت تفسیر و روایت شخصی خود را از موقعیت ایران و ایرانی در جهانی که با شتاب در تحول و جنبش بود، ارائه کند. اینکه چقدر موفق شد و تفسیر و راه‌حلش تا چه حد بر سیر حوادث و حرکت جامعه مؤثر افتاد، چیزی است که تاریخ درباره‌اش داوری خواهد کرد. اما روشن است که صرف‌نظر از نتیجه این داوری، تردیدی در بلندای جایگاه و تأثیر او بر سرنوشت جامعهٔ معاصر ما نیست. نظر به اهمیت شخصیت و آرای آل‌احمد، هر سندی که بتواند نوری بر زندگی و افکار و آرای او بتاباند و ما را به شناخت دقیق‌تر و عمیق‌ترش نزدیک‌تر کند، شایان توجه و اعتناست.
با این توضیح، نشر همرخ مفتخر است که بر پایهٔ اسناد دست اول (یادداشت‌‌ها و دست‌نویس‌های شخصی آل‌احمد و گفتگو با خواهرزاده‌اش که دستیار و منشی او بوده و شاهدی است زنده بر تاریخ زندگی جلال)، نگاهی به شکل‌گیری دو اثر از مهم‌ترین آثار آل‌احمد بیندازد و روند پیدایش و پرورش دو اثر جریان‌ساز را که تأثیرات آن از لحظهٔ انتشار در دههٔ چهل تا به اکنون ادامه دارد، در اختیار مخاطبان قرار دهد. از آنجایی که بخش بزرگی از کتاب لاجرم ارجاعاتی به اشخاص حقیقی یا جریان‌های فکری، سیاسی و اقلیت‌های دینی دارد، هر نظر یا قضاوتی صرفاً نظرات شخصی افراد است و داوری دربارهٔ صحت و سقم این ادعا‌ها به مردم ایران و خوانندگان کتاب واگذار می‌شود و البته حق اظهار نظر و پاسخگویی برای هر شخص یا گروه یا جمعی که مخاطب قرار گرفته، محفوظ است.
