جامعه‌شناسی آموزش و پرورش؛ مباحث نظری، پژوهشی و کاربردی (ویرایش دوم ۲۰۲۰)، کتابی است از توماس برونسکی و نسیما حسن، جامعه‌شناسان و پژوهشگران بریتانیایی که نوگل روحانی آن را به فارسی برگردانده و انتشارات هوش ناب آن را منتشر نموده است.
برونسکی و حسن در این کتاب، نگاهی تاریخی و انتقادی به تاریخ پیدایش و تکوین جامعه‌شناسی آموزش و پرورش می‌اندازند و ظهور جامعه‌شناسی را از ابن خلدون تا جامعه‌شناسان کلاسیک و تا زمان حاضر در ارتباط با آموزش و پرورش بررسی می‌کنند. آن‌ها همچنین سراغ شکل‌گیری رویکرد جامعه‌شناسی نوین آموزش و پرورش می‌روند و با تکیه بر آخرین پژوهش‌های علمی مباحثی همچون فقر، نابرابری، تبعیض جنسیتی و نژادی، معلولیت و هوش و استعداد و تاثیرشان بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان را تحلیل می‌کنند.
سرفصل‌های کتاب عبارتند از:
فصل اول: جامعه‌شناسی و مطالعات آموزش و پرورش
فصل دوم: جامعه‌شناسی آموزش و پرورش اولیه
فصل سوم: رویکردهای اولیه به تحقیق جامعه‌شناختی
فصل چهارم: بسط جامعه‌شناسی آموزش و پرورش
فصل پنجم: آموزش انتقادی و رادیکال
فصل ششم: جداسازی آموزشی و مناقشه بر سر هوش
فصل هفتم: طبقه و تحرک اجتماعی
فصل هشتم: چندفرهنگ‌گرایی، نژاد و قدرت
فصل نهم: بازتعریف نقش‌های جنسیتی
فصل دهم: معلولیت و نیازهای آموزشی خاص
فصل یازدهم: برساخت اجتماعی کودکی
فصل دوازدهم: سیاستگذاری آموزشی
فصل سیزدهم: صدای کودکان
این کتاب دارای تأییدیه رشد (سامانه کنترل کیفیت منابع آموزشی و تربیتی مکتوب) از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.
